ਨੇਪਾਲ ‘ਚ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਸੂਬਾਈ ਚੋਣਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ‘ਚ ਨੇਪਾਲੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲਾ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਗਠਜੋੜ ਜੇਤੂ ਬਣ ਕੇ ਉਭਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਸੱਤ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ 17.9 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਵੋਟ ਪਾਉਣਗੇ। ਪੋਲਿੰਗ ਸਥਾਨਕ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਵੇਰੇ 7 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਬੰਦ ਹੋਵੇਗੀ।
ਨਤੀਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੈਂਡਵਿਚ ਕੀਤੇ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋੜੀਂਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਥਿਰਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ.
ਫੈਡਰਲ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਦੇ ਕੁੱਲ 275 ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 165 ਸਿੱਧੇ ਵੋਟਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਚੁਣੇ ਜਾਣਗੇ, ਜਦਕਿ ਬਾਕੀ 110 ਅਨੁਪਾਤਕ ਚੋਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਾਹੀਂ ਚੁਣੇ ਜਾਣਗੇ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੂਬਾਈ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ ਕੁੱਲ 550 ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 330 ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚੁਣੇ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ 220 ਅਨੁਪਾਤਕ ਵਿਧੀ ਰਾਹੀਂ ਚੁਣੇ ਜਾਣਗੇ।
ਪੋਲਿੰਗ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਪਰ ਅੰਤਿਮ ਨਤੀਜੇ ਆਉਣ ਵਿਚ ਕੁਝ ਦਿਨ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸਿਆਸੀ ਸਥਿਰਤਾ ਗਰੀਬ ਰਾਸ਼ਟਰ ਲਈ ਮਾਮੂਲੀ ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਹੈ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ 2008 ਵਿੱਚ 239 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 10 ਸਰਕਾਰਾਂ ਹਨ।
ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਿਦਿਆ ਦੇਵੀ ਭੰਡਾਰੀ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ 20 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਭਾਗ ਲੈਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਵੋਟਿੰਗ ਨਾਗਰਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਵਰਤੋਂ ਹੈ।
ਭੰਡਾਰੀ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ ਕਿ ਆਜ਼ਾਦ, ਨਿਰਪੱਖ ਅਤੇ ਨਿਡਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਲੋਕਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਵਧੇਰੇ ਜਵਾਬਦੇਹ ਬਣਨਗੀਆਂ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੋਣਾਂ ਚੰਗੇ ਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਗੀਆਂ ਜਿਸਦੀ ਲੋਕ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼ਾਂਤੀ, ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਜੀਵੰਤ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਚੋਣਾਂ ‘ਤੇ ਨੇੜਿਓਂ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨਿਰੀਖਕਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਲਟਕਣ ਵਾਲੀ ਸੰਸਦ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਲੋੜੀਂਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਥਿਰਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਮਾਓਵਾਦੀ ਬਗਾਵਤ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਸਥਿਰਤਾ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਸੰਸਦ ਦੀ ਇੱਕ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਅਤੇ 2006 ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਪੂਰਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਨਹੀਂ ਨਿਭਾਇਆ ਹੈ।
ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲਗਾਤਾਰ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਅਤੇ ਲੜਾਈਆਂ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
20 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਦੋ ਵੱਡੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਗਠਜੋੜ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ – ਨੇਪਾਲੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਜਮਹੂਰੀ ਅਤੇ ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਗਠਜੋੜ ਅਤੇ ਸੀਪੀਐਨ-ਯੂਐਮਐਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ-ਪੱਖੀ-ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਗਠਜੋੜ।
ਨੇਪਾਲੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਗਠਜੋੜ ਵਿੱਚ ਸੀਪੀਐਨ-ਮਾਓਵਾਦੀ ਕੇਂਦਰ, ਸੀਪੀਐਨ-ਯੂਨੀਫਾਈਡ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਅਤੇ ਮਧੇਸ ਅਧਾਰਤ ਲੋਕਤਾਂਤਰਿਕ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੀਪੀਐਨ-ਯੂਐਮਐਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਗੱਠਜੋੜ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਪੱਖੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਜਾਤੰਤਰ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਮਧੇਸ ਅਧਾਰਤ ਜਨਤਾ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ੇਰ ਬਹਾਦੁਰ ਦੇਉਬਾ ਨੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕੇਪੀ ਸ਼ਰਮਾ ਓਲੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸਾਬਕਾ ਮਾਓਵਾਦੀ ਗੁਰੀਲਾ ਨੇਤਾ ਪੁਸ਼ਪ ਕਮਲ ਦਹਲ ਪ੍ਰਚੰਡ ਨਾਲ ਚੋਣ ਗਠਜੋੜ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।
ਅਗਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ, ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਗੁਆਂਢੀਆਂ- ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।
ਚੋਣਾਂ ਲਈ 22,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੋਲਿੰਗ ਕੇਂਦਰ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 5,907 ਉਮੀਦਵਾਰ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਹਨ।
ਦ ਚੋਣ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਸਾਰੇ 77 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ 276,000 ਸਟਾਫ਼ ਨੂੰ ਜੁਟਾਇਆ ਹੈ। 300,000 ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਪੋਲਿੰਗ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਆਜ਼ਾਦ, ਨਿਰਪੱਖ ਅਤੇ ਨਿਰਪੱਖ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।
ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ (ਸੀਈਸੀ) ਦਿਨੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਥਾਪਾਲੀਆ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਅਤੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਚੋਣ ਜ਼ਾਬਤੇ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੋਲਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਹਵਾਈ ਗਸ਼ਤ ਦੇ ਨਾਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਣਸੁਖਾਵੀਂ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਭਾਰਤ-ਨੇਪਾਲ ਸਰਹੱਦ ਨੂੰ ਵੋਟਾਂ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ 72 ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸੰਘੀ ਸੰਸਦ ਲਈ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਕੁੱਲ 2,412 ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 867 ਆਜ਼ਾਦ ਹਨ।
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ-ਯੂਨੀਫਾਈਡ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ-ਲੈਨਿਨਿਸਟ (ਸੀਪੀਐਨ-ਯੂਐਮਐਲ) ਨੇ 141 ਉਮੀਦਵਾਰ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਨੇਪਾਲੀ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਸੀਪੀਐਨ-ਮਾਓਵਾਦੀ ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 91 ਅਤੇ 46 ਉਮੀਦਵਾਰ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਦੇਊਬਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਨੇਪਾਲੀ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਚੋਣ ਮੈਨੀਫੈਸਟੋ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਜਿੱਤਣ ‘ਤੇ ਚੰਗਾ ਸ਼ਾਸਨ, ਜਵਾਬਦੇਹੀ, ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਸਾਰੇ ਪੜ੍ਹੋ ਤਾਜ਼ਾ ਖ਼ਬਰਾਂ ਇਥੇ